Przez ostatnie miesiące na naszym blogu przeszliśmy razem przez najważniejsze etapy powstawania życia, począwszy od zajścia w ciążę, przez narodziny, możliwe infekcje u niemowlaków, obniżoną odporność u małych dzieci, po różnego rodzaju problemy wieku dojrzewania, a przede wszystkim te związane ze stresem i rosnącym odsetkiem młodzieży cierpiącej na depresję. Tym razem zagłębimy się w problematykę skórną, a dokładnie trądzik młodzieńczy i jego związek z mikrobiomem jelitowym.

Co ma wspólnego jelito ze zdrową skórą?

Czas dojrzewania to nie tylko problemy związane z psychiką, ale również te ze skórą, które jednocześnie wpływają na stan ducha młodych ludzi. Satysfakcja z własnego wyglądu często warunkuje nasz dobry nastrój. Do jednych z najczęstszych zmartwień nastolatków należy zaliczyć trądzik młodzieńczy. Objawia się on m.in. wypryskami i wykwitami zapalnymi na skórze. Statystyki podają, że problem ten dotyka nawet 80-100% młodzieży między 11 a 24 rokiem życia. Powoduje on silny dyskomfort nie tylko fizyczny, ale także psychiczny. Z kolei silne przeżycia emocjonalne i stres wpływają na zaostrzenie choroby skóry.

Jakie są przyczyny powstawania trądziku?

Najczęściej pojawia się w wyniku rogowacenia ujść mieszków włosowych oraz nadprodukcji łoju. Czynniki wpływające na łojotok to m.in. zaburzenia gospodarki hormonalnej – dojrzewanie układu endokrynnego w wieku nastoletnim, silny stres jak i niektóre choroby układu nerwowego. Wśród przyczyn powstawania trądziku znajdują się również:

• nadmierna aktywność bakterii bytujących na powierzchni skóry (Propionibacterium acnes),
• przyjmowane leki,
• styl życia i stres,
• zanieczyszczenia środowiska,
• uwarunkowania genetyczne,
• podrażniające środki do higieny osobistej i gospodarstwa domowego,
• stan zapalny w organizmie.

Co widać na skórze?

Osoby zmagające się z trądzikiem dobrze znają zależność pomiędzy tym, co jedzą, a stanem własnej skóry. Wystarczy raz „zgrzeszyć”, aby później przez długi czas walczyć z bolesnym wypryskiem na środku czoła. Uświadamia nam to w sposób bezpośredni, że skóra jest lustrem naszych jelit. Niewidoczna na co dzień zaburzona flora bakteryjna, zaburzona ciągłość nabłonka jelit (leaky gut), czy endotoksyny patogennych bakterii jelitowych zainicjowany stan zapalny, którego efekt widzimy na skórze.

Na jakiej podstawie powstają miejscowe stany zapalne skóry?

Już ponad 70 lat temu pierwsi naukowcy zwrócili uwagę na istnienie powiązania pomiędzy jelitami, skórą i mózgiem. Przez lata narastała świadomość, że mikroorganizmy bytujące w naszym układzie pokarmowym mogą wpływać na stan naszej skóry oraz na stany emocjonalne. Naukowcy potwierdzili, że przewlekły stres, stany lękowe i nerwowe, źle zbilansowana dieta bogata w produkty przetworzone o niewielkim udziale błonnika, powodują zmiany w składzie flory bakteryjnej. Co z kolei sprzyja miejscowemu i ogólnoustrojowemu zapaleniu, a także powstawaniu nieszczelności jelit, a to przygotowuje grunt do powstawania zapaleń ogólnoustrojowych, a także miejscowych stanów zapalnych skóry.

Jak wygląda ścieżka na osi jelito-mózg-skóra w trądziku pospolitym?

Polega ona na tym, że stres, często w połączeniu z dietą wysokotłuszczową, przetworzonymi produktami spożywczymi i pozbawionymi błonnika, powodują zmiany w motoryce jelit i profilu mikroflory. Utrata odpowiedniego biofilmu/płaszcza drobnoustrojów (w szczególności Bifidobacterium) powoduje przepuszczalność jelit, a endotoksyny wytwarzane w świetle jelit uzyskują dostęp ogólnoustrojowy. Zwiększa się obciążenie zapaleniem i stresem oksydacyjnym. U osób genetycznie podatnych na trądzik pospolity ta kaskada zwiększa prawdopodobieństwo nadmiernej produkcji sebum, zaostrzeń trądziku i dodatkowego stresu psychicznego. Zarówno probiotyki, jak i środki przeciwdrobnoustrojowe mogą odgrywać znaczącą rolę w odcięciu tego cyklu na poziomie jelit.

Jak mogą nam pomóc probiotyki?

W badaniu na ochotnikach zmagających się z trądzikiem wykazano obecność we krwi, jaki i wysoką reaktywność na endotoksyny lipopolisacharydowe bakterii E. Coli (LPS) w przeciwieństwie do grupy kontrolnej bez objawów trądziku. Oznacza to, że krążące we krwi endotoksyny bakterii jelitowych są jedną z przyczyn powstawania trądziku pospolitego, a przepuszczalność jelit jest ogromnym problemem dla osób cierpiących na stany zapalne skóry. W związku z tym wprowadzenie do organizmu bakterii probiotycznych jest skuteczną terapią w leczeniu trądziku.

Antybiotyk czy probiotyk?

W innym badaniu, opublikowanym w 2013 roku, udowodniono porównywalne działanie szczepów probiotycznych (z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacteria) na zmniejszenie zmian trądzikowych, jak w przypadku stosowania antybiotykoterapii. Po 12 tygodniach kuracji zauważono redukcję wspomnianych zmian u 67% pacjentów. Z kolei w grupie, która otrzymywała terapię krzyżową (zarówno antybiotyk i probiotyk) redukcja zmian była znacznie większa niż w grupach stosujących pojedyncze terapie – tylko antybiotyk lub probiotyk. Potwierdzają to również badania przeprowadzone przez włoskich i rosyjskich naukowców. Udowodniono, że podawanie preparatów probiotycznych zawierających zliofilizowane szczepy bakterii L.acidophilus i B.bifidum przy antybiotykoterapii grupy z rozpoznanym trądzikiem pospolitym przyspieszyło ich poprawę stanu klinicznego. Stosowanie probiotyków jako wsparcie podczas antybiotykoterapii zdaje się być kluczowym aspektem w leczeniu trądziku.

Po co nam alternatywne sposoby leczenia trądziku?

Probiotyki stanowią bezpieczną alternatywę w walce z problemami skórnymi ze względu na częste skutki uboczne i rosnącą tendencję do nadużywania antybiotykoterapii. Wzrost oporności lekowej bakterii skłania lekarzy i dermatologów do poszukiwania nowych możliwości w terapii przeciw trądzikowi, jednym z nich są właśnie probiotyki. Na ten moment badań na temat skuteczności probiotykoterapii w leczeniu trądziku wciąż wiemy niewiele, jednak warto śledzić pojawiające się doniesienia na temat alternatywnych sposobów na zdrową skórę, które podsuwają nam naukowcy.

Bibliografia:

• Acne and nutrition: hypotheses, myths and facts, Donnarumma M, Savastano S, Barrea L, Blasio C, Colao A, Fabbrocini G.J Eur Acad Dermatol Venereol. 2019 Nov; 33(11):e418-e419. doi: 10.1111/jdv.15723. Epub 2019 Jul 9.
• The effect on the skin of emotional and nervous states, III. Theoretical and practical consideration of a gastro-intestinal mechanism, John H. Stokes, M.D.; Donald M. Pillsbury, M.D.
• Fibrin microclot formation in patients with acne, L Juhlin, G Michaëlsson Acta Derm Venereol. 1983; 63(6):538-40.
• Investigating the role of perceived stress on bacterial flora activity and salivary cortisol secretion: a possible mechanism underlying susceptibility to illness, Simon R. Knowles 1, Elizabeth A. Nelson, Enzo A. Palombo, Biol Psychol, 2008 Feb; 77(2):132-7.
• Prospective, randomized, openlabel trial comparing the safety, efficacy, and tolerability of an acne treatment regimen with and without a probiotic supplement and minocycline in subjects with mild to moderate acne, Jung GW, Tse JE, Guiha I et al. J Cutan Med Surg 2013; 17:114–22.
• Efficacy of regulators of the intestinal bacterial flora in the therapy of acne vulgaris. Clin Ter., Marchetti F, Capizzi R, Tulli A. 1987;122:339–43.
• Impact of the impaired intestinal microflora on the course of acne vulgaris. Klin Med (Mosk), Volkova LA, Khalif IL, Kabanova IN. 2001; 79:39–41.
• Dietary effect of lactoferrin-enriched fermented milk on skin surface lipid and clinical improvement of acne vulgaris. Nutrition, Kim J, Ko Y, Park YK, Kim NI, Ha WK, Cho Y, 2010; 26:902–9.
• Acne vulgaris, probiotics and the gut-brain-skin axis – back to the future, Whitney P and Alan C. Gut Pathog. 2011; 3: 1. Published online 2011 Jan 31.

Pozostałe artykuły